18 november 2021
Onzekerheid-weg ermee!
‘Dit kan ik vast niet zo goed als een ander’, ‘zitten ze wel op mij te wachten?’ of ‘als ik maar het maar niet verpruts’. Als jij in elkaar zit zoals de meeste mensen, dan herken je dit soort gedachten. Alsof een soort stemmetje in je hoofd begint te praten als je iets voor het eerst doet, bijvoorbeeld. Of wanneer je naar een feestje moet waar je niet veel anderen kent. Een stemmetje dat je lijkt te waarschuwen: ‘let nou maar op, het zou kunnen tegenvallen!’ Een oproep tot onzekerheid, dus.
Stemmetje
Ikzelf ken dit stemmetje in elk geval maar al te goed. Of het nou gaat over mijn werk als psycholoog, over mijn speeches als trouwambtenaar of over mijn opvoedkundig inzicht als moeder, ik hoor kritische woorden in mijn hoofd die allemaal neerkomen op: ‘denk maar niet dat iets zo maar goed genoeg is!’. Het gevolg van die onzekere gedachten is dat ik de neiging heb een tandje extra energie te geven, in de hoop dat de buitenwereld dan wel tevreden zal zijn.
Je wordt geboetseerd
Terwijl: geen mens wordt met onzekerheid geboren, maar met vertrouwen, als een ongeboetseerd stukje klei. Een baby wil zich graag vol overgave hechten, die denkt niet: laat maar, ik ben de moeite toch niet waard. En kijk maar eens naar kleine hummels die vol overgave de wereld ontdekken alsof gevaar niet bestaat. Als je opgroeit, ontdek je langzaam dat je onderdeel bent van een gezin en (als je wat groter wordt) ook van een samenleving. Je wordt, kortom, beetje bij beetje geboetseerd tot een passend ‘kleibeeldje’ in jouw familie en in de maatschappij.
Standaardovertuiging
Hierbij word je onvermijdelijk (ja lieve ouders, dat is onvermijdelijk) wel eens afgewezen, ontvang je wel eens kritiek of voelt de situatie wel eens onveilig – in allerlei gradaties. Door kleine ervaringen of door structurele ernstiger situaties ontwikkelt vrijwel iedereen een of meer van de volgende standaardovertuigingen die ten grondslag liggen aan de onzekerheid:
Ik mag geen fouten maken
Ik ben niet goed genoeg
De wereld is niet veilig
En elke confrontatie met zo’n overtuiging doet natuurlijk pijn! Dus wat doe je dan? Je probeert jezelf zo te boetseren dat je dit een volgende keer kunt voorkomen. Met andere woorden, je creëert een strategie om jezelf te beschermen tegen deze pijnlijke situaties. En dat kan bijvoorbeeld zijn dat je in de klas je mond maar houdt omdat de juf anders akelig boos wordt. Of dat je extra hard je best gaat doen om te zorgen dat je kritiek van je zus tenminste voor bent. Of je spreekt niet met vriendjes af om afwijzing te voorkomen. En zie je wel: dat werkt! Want die pijnlijke situaties heb je effectief vermeden. Je gaat het dus in andere situaties ook zo doen.
Tijd voor een check!
Maar het kost natuurlijk mega veel energie om altijd dat stapje extra te zetten! En je mist van alles als je situaties vermijdt. Misschien dat je vroeger geen vriendjes had om afwijzing te voorkomen, maar als volwassene merk je dat je je behalve onzeker ook nog eens eenzaam voelt. En: je mond houden om een boze juf te voorkomen was handig, maar je niet uitspreken tegen je collega’s wordt al snel nadelig. Dan gaat die strategie dus tegen je werken. En als je dat merkt is het moment aangebroken om die onzekerheid eens goed onder de loep te nemen. Wanneer heb je er het meeste last van? Kloppen je basale overtuigingen nog wel? En wat levert je strategie eigenlijk nog op?
Een psycholoog speurt met je mee
Door dit van jezelf te doorgronden, verdwijnt onzekerheid en kun je op weg naar zelfvertrouwen. Stapje voor stapje kun je negatieve overtuigingen loslaten om te vervangen door beter passende gedachten. Je voelt hem vast al aankomen: om dit alleen uit te vogelen is best lastig! Een psycholoog helpt daarbij. Die is getraind in het opspeuren van dit soort patronen en gaat samen met jou op zoek naar een strategie die beter past bij je huidige leven. En bovendien is de psycholoog waarschijnlijk ervaringsdeskundige, net als iedereen! Want over mijn eigen stemmetje: dat is er nog wel, maar een stuk zachter dan vroeger. Ik herken het eerder en ik kan er beter om lachen. Dat geeft lucht en levensenergie. Ik heb mijn kleipoppetje nog vaak opnieuw geboetseerd en kan het iedereen aanraden.
Meer weten? Je kunt me bereiken via info@de-binnenkamer.nl
Lees meer
Caseloadverloskunde